Devletlerin kuvvet ve zayıflığı, milletlerin yükseliş ve gerilemesi yalnızca yöneticilerin ehliyet ve iktidarlarından veyahut dirayetsizliğinden ileri gelmez. Yöneticiler iyi veya kötü, kahraman veya zalim olsunlar, onlar kendi milletlerinin birer aynasıdır. Onlar milli ruhun birer kopyasıdır. Onlar halkın içinden doğmuştur. Bir toplum nasılsa yöneticileri de onlar gibidir. İşte bu nedenle: Her millet layık olduğu yönetime ve yöneticilere dahip olur denilmiştir. Milletlerin tarihini kim yaratır? Devletin ve bütün insanlığın yaşamındaki en büyük olaylar kimler tarafından yönetilir? Ayrı ayrı bireyler tarafından mı? Yani tek başına bazı büyük adamlar, kahramanlar tarafından mı? Yoksa bütün yurttaşların gayreti ve halk ruhunun gerilimi sayesinde mi? 

Benzer Kitaplar